metin2 - calgilar ve özelikler

FLÜT

Flüt, günümüzden yaklaşık yirmibin yıl önce insanların içi boş kemik, boynuz, bambu, deniz hayvanı gibi doğada bulunan nesnelere üfleyerek ses elde ettikleri, eğlence, ayin ve danslarda kullandıkları zamandan bugüne, çalınması, tını ve ses aralıkları geliştirilerek müziğin her türünde kullanılan bir çalgı haline gelmiştir.
Flüt, tüm çalgılar arasında en eski ve en geniş alana yayılmış çalgılar arasındadır. Batı kültürlerine Bizanslılar tarafından tanıtılmış, Rönesans ve Barok dönemleri boyunca askeri bir çalgı olarak da kullanılmıştır. 19. Yüzyılın ortalarına dek flütte günümüz perde sistemi yoktu. Günümüzde kullanılan mekanizma sistemini Alman flütçü Theobald Böehm 19. yüzyıl ortalarında bulmuştur.
1670'ten itibaren konik yapıya sahip flütler kullanılmaya başlamıştır. 17. Yüzyıl sonlarında flütlerin teknik özellikleri, çalıcılara akort ve teknik kolaylıklar sağlayarak, çalgı yapımcılarına da bazı yapısal kolaylıklar getirmiştir. Ayrıca 16. yüzyıla göre çap olarak daha dar, ağızlık kısmı silindirik, kuyruğa doğru konik bir hal almıştır. 17 yüzyıl ile 19.yüzyıl arası yapılan flütler abanoz, şimşir, fildişinden üretilmiştir. Yüzyıllar boyunca evrim geçiren flütün bugünkü standartlara ulaşması, 1846'lı yıllarda Münihli flütçü Theoald Böehm'in gerçekleştirdiği sistem, akustik, akort, ton, üst seslerdeki seslerin yumuşak ifadesi, teknik olarak hızlı geçişlerin rahat yapılabilmesi olanaklarını artırmıştır.
Modern Böehm Flüt, yaklaşik 66 cm uzunluğunda ve 2 cm çapında silindir bir borudur. Üç bölümden oluşur:
a)Baş b)Gövde c)Kuyruk
Günümüzde flütler, abanoz, gül ağacı gibi ağaçtan yapıldığı gibi, genelde kullanılmak üzere, çeşitli metal üzeri nikel veya gümüş kaplama, alpaga, gümüş, altın, platin gibi ses tınısına etken olan madenlerden yapılmaktadır.
Günümüz flütlerinden üç oktavlık genişlik içerisinde, tüm diatonik ve kromatik sesler elde edilir. Flütün notası Sol açkısı ile yazılır. En kalındaki birinci oktavı, Do sesinden (üretilen bazı flütlerde Si sesinden de olabilir) başlar. Kalın ses bölgesi havalı, gizemli; orta ses bölgesi ipek gibi yumuşak, tatlı, dokunaklıdır ki; flüt soloları en çok bu bölgeye yazılır. İnce ses bölgesi ise ses frekanslarının yüksek olması ve üfleme şiddetinin artması nedeni ile dinleyenler için diğer çalgılar arasından dikkat çekmektedir.
Değişik zamanlarda flütler, sayısız boyutlarda ve farklı mekanik özelliklerle yapılmakla birlikte, flüt ailesinin orkestralarda kullanılan diğer üyeleri;
l -Küçük Flüt (Fr. Petite flüte; İt. Flauto piccolo, ottovino;
Alm. Kleine Flöte): Normal konser flütünün yansı kadar olup, ses duyuluşu bir oktav ince, çalınışı ve mekanizması normal konser flütü gibidir.
2)Alto Flüt (Fr. Flute en sol; İt. Flauto Contralto; Alm. Alt Flöte): Normal konser flütünün daha uzunu olup, ses duyulusu tam dörtlü sol sesi aşağıda, çalınışı ve mekanizması normal konser flütü gibidir.
3)Bas Flüt: Normal konser flüte göre, ses duyuluşu bir oktav aşağıdan olup çalınışı ve mekanizması normal konser flütü gibidir. Bu çalgı düşey olarak tutulur. Orkestralarda fazla kullanılmaz.
Flüt bölümüne alınan öğrenciler, 8 yıllık temel eğitimini tamamlayarak konservatuvarımızın açtığı; müzikal kulak yeterliliğine uygun olan adaylar arasından yapılan eleme sonrasında, ağız, diş, çene dudak yapısı gibi özellikleri flüt çalmaya uygun olanların arasından seçilerek okulumuzun hazırlık sınıfına alınır. Eğitim ve öğrenim, hazırlık yılı hariç olma üzere; 3 yıl lise dönemi ve 4 yıllık lisans dönemi olmak üzere olmak üzere toplam 7 yıldır.
Lise döneminde, flüt çalmaya başlama, flütün tutuluşu, ses elde etme, seslerin uzun üflenerek, doğru üfleme tekniğini üç oktav boyunca oturtma ve kontrol, ilk yıldaki çalışmaların temelini oluşturur. Sesler arasında geçişlerin yapılması, doğru nefes alma ve diyafram kullanmaya teknik başlangıç ilk yıllardaki yoğun çalışma ile elde edilir.
Lise döneminin çalışma yoğunluğu, temel teknik içeren gam, arpej ile farklı ses aralıklarının üzerinde durulması, dil teknik çalışmaları, metot ve etüdlerle yapılan teknik çalışmalar yanında, ilk yıldan başlayarak, müzikal performans yaratma amaçlı, müzik parçalan çaldırılır, ilerleyen 2. ve 3.sınıflarda; stil, cümleleme, müziği ifade etmelerini sağlamak üzere barok ve klasik müzik eserlerine yer verilir, tekniğin müzikle buluşması açısından lise 2. ve 3. sınıflarda bu çalışmalar yapılır.
Lisans döneminde; Klasik, Barok, Romantik, Çağdaş eserler; müzikal çalışmalar yalnız flüt için yazılmış eserler, yoğun teknik etüdler çalınır. Flüt ekolünü yaratan ayrı karakterde eserler, karekterleri ile çalınır. Yüksek dönemin ilerleyen yıllarında, yorumun ruhsal zenginlik ve hayal gücü, eserlerin yazıldığı dönem ve tarz ile özdeşleştirilerek, icra gerçekleştirilmeye çalışılır. Flüt edebiyatının önemli eserleri titizlikle, varsa kadanslan çeşitli kişilerin yazdıkları ve öğrencinin de kendi yorumu ile de çalışılır. Öğrencinin seyirci karşısına çıkarılması lise döneminde de sağlanmasına karşın sahne tecrübesi bu dönemde daha ön planda tutulur. Yüksek bölümde öğrenci okul orkestrasında, son sınıflarda il içi veya başka illerdeki senfonik orkestra ve opera orkestralarında da gereksinim olduğunda çalar, bu görevlere ve okul bitiminde profesyonel yaşantıya hazırlamaya yönelik orkestra soloları çalışmaları önemsenir.

TEKNİK ÖZELLİKLERİ:
Bağlı veya dilli her türlü pasaj tek dille hızlı çalınabilir. Ancak çok hızlı, gösterişli ve parlak pasajlar obuanın tekniğine ve ses rengine uygun değildir. Küçük karakteristik ve cantabile ezgiler teknik ve ses rengi bakımından obuaya daha uygundur.

ORKESTRADAKİ GÖREVLERİ:
Orkestradaki en önemli görevi solo olarak geniş “cantabile” ezgileri çalmaktır. Kısa, anlamlı ezgilerde sık sık yer verilir. Geri plan armonisinde diğer tahta üflemeli çalgılar ile, dengeli kurulmuş akorlarda görev alır. Esprili bir etki için kalın seslerde “staccato” pasajlar verilebilir.

ÇEŞİTLERİ:
Korangle: Obuadan biraz büyük, kalın sesli bir obuadır. Mekanizması ve tekniği obuayla aynıdır. Kalak bölümü ampulü andıran yumru biçimindedir. En üstteki kamışın takıldığı ince boru parçası çalıcıya doğru eğiktir. Çift kamışlı ağızlık obuanınkinden büyüktür. Aktarımlı bir çalgıdır, yani yazılan ses duyulandan farklıdır. Do üflendiği zaman tam beşli aşağıdaki fa duyulur.
En kalın sesleri obua gibi kaba değil daha yumuşaktır. Bu yüzden orkestradaki en önemli görevi duygulu ve acılı pasajları solo olarak çalmaktır. Arka plan armonisinde diğer tahta üflemeliler ile görev alır.
Obua Damur: Obua ailesinden, orkestrada sürekli olmayan, ender kullanılan bir çalgıdır. Obuadan daha büyük, korangleden daha küçüktür. Ses genişliği koranglenin aynısı, kalak bölümü de korangledeki gibi yumru biçimindedir. Yazılı sesin küçük üçlü kalınını duyurur, yani la çalgıdır. Ses rengi, tüm ses genişliği içinde çok tatlı ve yumuşaktır.
Heykelfon: Çok ender kullanılan başka bir obua çeşididir. Ses genişliği korangle gibidir. Yazılı sesin bir oktav kalınını duyurur. Kalın seslerden yararlanmak için kullanılır.

Klarinet

Tüm dünyadaki senfoni orkestrası, opera orkestrası, tiyatro ve caz orkestralarında teknik kapasitesi yüksek, ses rengi parlak, dramatik ve alaycı özelliğe sahip olan, tahta nefesli sazlar grubundan klarinet en kalabalık ve çeşitli aileye sahiptir. Re klarinet, mibemol klarinet, do klarinet, sibemol klarinet, la klarinet, alto klarinet, bas klarinet, ve kontrabas klarinet olmak üzere çeşitleri vardır.
Kamışı taktığımız bek dahil olmak üzere beş parçadan oluşmaktadır: kalak, alt gövde, üst gövde, çeşitli ölçülerde baril ve bek. Tek kamışla çalınır.
Ses genişliği en kalın mi sesinden en ince do sesine kadar 3.5 oktavdır. Perdeleri hem açık hem de kapalı olarak dizayn edilmiştir. Orkestra içinde ve solo olarak hemen hemen her eserde gerek ajilite gerek ses rengiyle en zor pasajları seslendirebilecek kapasitededir.

Konservatuvarımızda 1 yıl hazırlık, 3 yıl lise, 4 yıl lisans, iki yıl da yüksek lisans olarak öğrenim görmektedirler. Hazırlık yılında öğrencilerin enstrümana olan yatkınlığı araştırılarak yıl sonunda yapılan sınav sonrası öğrencinin enstrümana adapte olup olamayacağı, pozisyon olarak, ton olarak enstrümanı çalıp çalamayacağı saptanır. Bu sınavdan sonra klarinet dalına kabul edilen çocuğa lise döneminde tüm gamlar, tiersler, arpejler, etüdler ve müfredata uygun olmak üzere küçük piyanolu parçalar verilerek parlak bir sonorite, akıcı bir teknik ve iyi bir müzikalite elde edilmeye çalışılır. Lisans döneminde bütün solo eserleri çalma ve tanıma, repertuvar genişletme üzerinde durulur; orkestra sololarından önemli soloları öğrenerek solo ve orkestracı olarak yetişir. Daha ileri sınıflarda ise çok zor parçaları ve konçertoları bitirerek orkestralarda rahatlıkla çalabilecek konuma getirilir.

Klarinet caz müziğinde dünya çapında büyük bandolarda yaylı sazların görevini tam olarak üstlenir. Bu yüzden büyük bandolarda otuz ila kırk arası klarinet bulunur. Caz müziğinde klarineti çok iyi çalan bir enstrümancı saksofon ailesinin hemen hemen hepsini çalabilir.

Fagot

Ana hatlarıyla, konik biçimde oyulmuş ve ikiye katlanmış bir borudur. Genellikle akçaağaçtan yapılır. Kanat, Çizme, Bas ve Kalak adı verilen 4 bölümün birleşmesinden oluşur. Çift kamışlı bir çalgıdır. Kamış Es borusu adı verilen metal bir boruya takılarak ve üfleyerek kamışın titreştirilmesi ile ses elde edilir. Tahta üflemeli çalgıların en kalın sesli üyesi olan fagot, senfonik orkestra ve oda müziği gruplarının vazgeçilmez bir üyesidir.
Konservatuvarımızda uzun yıllardır eğitimi verilen çalgının eğitim süresi l yıl hazırlık, 3 yıl lise ve 4 yıl lisans devresi olmak üzere toplam 8 yıldır. Fagot Sanat Dalına, icracılığını meslek edinebilme özelliklerine sahip olup genel ve çalgıya yönelik yetenek sınavlarında başarılı olmuş adaylar bu programa devam edebilirler. Dersler bireysel olarak yapılmakta, her öğrencinin fizik olanak ve sanat yetenekleri göz önünde bulundurularak sürdürülmektedir. Mezuniyet düzeyinde her öğrencinin dünya ölçülerinde bir "Sanatçı İcracı" olması hedeflenmektedir. Bu amaca yönelik çalgı derslerine ek olarak Oda Müziği ve Orkestra dersleri de uygulamalı olarak yapılmaktadır.
Mezunlarımız Senfoni, Opera orkestralarında, konservatuvarlarda, Güzel Sanatlar Liselerinde görev yapabilmektedirler.

KORNO

Bakır üflemeli bir çalgı olan korno eski çağlarda haberleşme amacıyla ve av borusu olarak kullanılmış; zamanla geliştirilerek günümüzdeki şeklini almıştır. Pirinçten yapılmış bakır alaşımlı, ağızlıklı, ventilli bir çalgıdır.
3,5 - 4 oktav ses genişliği büyük ölçüde dudak hareketleriyle elde edilir. Ayrıca değişik karakterde sesler elde etme olanağı da fazladır.
Kornonun ses rengi hafif boğuk ve gizemlidir. Çalgının karakteristik ses bölgesi orta bölgedir. Kendine özgü anlatımlarla en tatlı korno soloları bu ses bölgesinde yazılmıştır. Bazen yumuşak ve sevecen, bazen hüzünlü ve dramatik, bazen de gür, parlak ve güçlüdür.
Dağ, orman, av ve yiğitlik temalarını başarıyla yansıtan korno, sanatçısına geniş ustalık olanakları tanır: Korno sanatçısı, zor ve hızlı pasajları, tril ve glissandoları seslendirirken ruhsal ve bedensel yetilerini sonuna kadar kullanan bir ustadır.

SAZ:

SAZ GENELLİKLE KESTANE VE DUT AĞACINDAN YEKPARE OYULARAK YAPILIR. BU OYUK KISMIN ÜZERİ ÇAM AĞACINDAN BİR KAPAKLA KAPATILIR. SAP KISMI EKLEME OLUP GÜRGEN AĞACINDANDIR. SAP VE SAZIN YANLARI CEVİZ, SEDEF V.B. SÜSLEMELİDİR. ALTI, SEKİZ, ON İKİ TELLİ OLABİLİR. TEZENE DENİLEN KİRAZ KABUĞUNDAN YAPILMA BİR MIZRAPLA TELLERE VURULMAK SURETİ İLE ÇALINIR. EN KÜCÜĞÜNE CURA, ORTA BOY OLANINA BAĞLAMA, ÜÇER ÜÇER DİZİLMİŞ ON İKİ TELLİ OLANINA DA MEYDAN SAZI DENİR. MEYDAN SAZINA ÇÖĞÜR VEYA AŞIK SAZI DA DENİR.

Vurmalı çalgılar iki ana gruba ayrılır:
1. Titreşimleri düzenli çalgılar:
•    Timpani
•    Glockenspiel
•    Xylophone
•    Celesta
Bu çalgıların titreşimleri düzenli olduğundan dolayı, elde edilen sesler nota olarak ayırt edilebilir.
2. Titreşimleri düzensiz çalgılar:
•    Davul
•    Zil
•    Trampet
•    Üçgen
•    Tef
•    Gong vs
Titreşimleri düzensiz olanlar adından da anlaşılacağı gibi belli bir nota olarak ayırt edilemezler. Genel anlamda vurularak veya birbirine çarptırılarak, sürtülerek ses elde edilebilen her türlü nesneyi bu küme içinde düşünmek olanaklıdır.
Genel olarak, vurmalı çalgılar orkestraya renk, canlılık ve güçlülük katmak amacıyla kullanılır. Ayrıca, ritmin daha belirgin biçimde ortaya çıkmasını sağlarlar. Titreşimleri düzenli olan vurmalı çalgılar bir ölçüde ezgisel ve armonisel yönden katkıda bulunmakla birlikte, bu nitelikleri ikincil olup, başlıca görevleri yukarıda belirtilenlerdir. Her çalgının kendine özgü etkileri vardır.
Okulumuzda vurmalı çalgılar eğitimi bir (1) yıl hazırlık üç (3) yıl lise ve dört (4) yıl lisans olmak üzere toplam sekiz (8) yıldır.
Hazırlık sınıfında ağırlıklı olarak enstrümanları tanıma ve tekniği geliştirici; tutuş, pozisyon ve çalmış şekilleri öğretilir. Bu ama ilk yıl sadece trampet üzerinde çalışmalar yapılır.
Lise sınıflarında sırayla trampete ek olarak xylophone ve timpani ağırlıklı olmak üzere diğer vurmalı çalgılar, tüm vurmalı çalgıların yapı ve ses alanları, vurmalı çalgılar tarihçesi, özellikleri ve gelişimi hakkındaki bilgiler öğretilir.
Lisans devresinde lise devresine ek olarak vurmalı çalgıların sökülüp takılmaları, bakımı ve akortlarının yapılması öğretilir. Öğrencinin teknik kapasitesini geliştirecek, kondisyon kazandıracak etüt ve egzersizler yapılır. Tanınmış vurmalı çalgılar kompozitörleri ve çalıcıları hakkında bilgiler verilir. Vurmalı çalgılar literatürünün önemli eserleri öğretilir. Orkestrada çalma, teknik ve kolaylıkları öğretilir.

alt="Tam boyutlu görseli göster" v:shapes="_x0000_i1030"> v:shapes="_x0000_i1031">